BIA në Serbi dyshohet se ka përdorur një softuer në telefonin e një gjenerali policia me qëllim për ta përgjuar çdo lëvizje të tij. Bëhet fjalë për Slobodan Maleshiq, gjeneral i policisë serbe i cili ishte i afërt me partinën e Aleksandar Vuciqit, por që tash po akuzohet për krim të organizuar.
Këtij zyrtari dyshohet se prokuroria i mbledhi të dhëna nëpërmjet një malware që funksionojnë si “Predators” dhe “Pegasus”, të cilët janë instaluar në telefonat e të dyshuarve nga anëtarët të Agjencisë së Sigurisë dhe Informacionit (BIA).
Rasti i gjeneralit të policisë serbe Slobodan Maleshiq, zbuloi se si prokurorët në Serbi mbledhin prova dhe informacione duke përdorur malware që funksionojnë si famëkeq “Predators” dhe “Pegasus”, të cilët janë instaluar në telefonat e të dyshuarve nga anëtarët të Agjencisë së Sigurisë dhe Informacionit (BIA)
Gjatë shkëmbimit të mesazheve me zyrtarë të shquar, politikanë dhe anëtarë të BIA-s, si dhe me biznesmenë të afërt me pushtetin, gjenerali Maleshiq përdorte telefonin edhe për çështje private – takime me prindërit, biseda me trajnerët e fëmijëve të tij, organizimin e tubimeve me miqtë e familjes.
“Ai ishte çdo ditë në shërbim të shtetit dhe partisë SNS në pushtet. Të gjitha ato mesazhe, me persona që nuk janë as objekt hetimi, as të dyshuar, kanë shkuar në server për përgjim sekret”, thotë BIRN në artikullin e tij.
Dosjet gjyqësore të rastit kundër Maleshiqit dhe pesë personave të tjerë, të akuzuar për krim të organizuar, përkatësisht shoqërim me qëllim të kryerjes së veprave penale, keqpërdorimit të pozitës zyrtare dhe tregtisë me ndikim, janë të bollshme me të dhëna nga jeta e tij private.
Për arsye të qarta lindi pyetja – sa është e ligjshme mënyra se si është mbledhur informacioni i përmendur?
Dokumentet nga çështja kundër gjeneralit të policisë, në të cilat BIRN kishte akses, zbuluan se në telefonin e tij ishte instaluar një softuer vëzhgimi që bënte fotografi të ekranit disa herë në ditë, ndonjëherë deri në 20 herë në minutë.
Anëtarët e Agjencisë për Siguri dhe Informacion (BIA) i instalojnë këto softuer në telefonat e të dyshuarve dhe gjykatat dhe prokuroritë nuk e dinë saktësisht se për cilin softuer bëhet fjalë, thuhet në tekst.
Avokat dhe ish-komisioner për mbrojtjen e të dhënave personale në Serbi, Rodoljub Shabiq ka vlerësuar edhe për Danas se për çfarë softueri bëhet fjalë.
“Po flasim për aplikimin e softuerit që nënkupton një shkallë intuziviteti jashtëzakonisht të lartë, thuajse të paimagjinueshme për shumëkënd. Besoj se së bashku me legjitimitetin për përdorimin e një softueri të tillë, një supozim absolutisht thelbësor është ligjshmëria plotësisht e padiskutueshme, pra ekzistenca e një kornize të saktë ligjore”, thotë Shabiq.
Ish-komisioneri vëren gjithashtu se në vendet ku kjo çështje është e rregulluar ligjërisht, si Gjermania apo Franca, përdorimi i një softueri të tillë kufizohet vetëm në hetimet e krimeve më të rënda.
“Përveç kësaj, parashikohet që shërbimet që zbatojnë masat duhet të sigurojnë që ato të synohen në mënyrë të përshtatshme ndaj personave ose pajisjeve specifike dhe që të dhënat ose të dhënat e panevojshme të palëve të treta të fshihen.” Ligjet parashikojnë ekzistimin e një mbikëqyrjeje efektive mbi përdorimin e këtij lloji të softuerit”, theksoi Shabiq.
Siç thekson ai, në Serbi praktikisht nuk ka asgjë nga këto.
“Në një situatë të tillë dhe në mungesë të të gjitha informacioneve relevante, ne vetëm mund të spekulojmë se për shkeljen e të cilave mund të bëhet fjalë. Mund të fillojmë me garancitë kushtetuese dhe dispozitat e Ligjit për Procedurën Penale dhe Ligjit për Mbrojtjen e të Dhënave Personale dhe të vazhdojmë me një sërë ligjesh të tjera. Me këtë lloj monitorimi arrihet lehtësisht në informatat e mbrojtura nga komunikimi i të dyshuarit me avokatin apo mjekun, të cilat mbrohen posaçërisht me Ligjin për Avokaturë dhe Ligjin për të Drejtat e Pacientëve”, thekson Shabiq.
Sipas burimit të BIRN, Prokuroria për Krimin e Organizuar thotë se as prokurorët dhe as gjyqtari që miraton masat sekrete të vëzhgimit dhe monitorimit nuk e dinë se çfarë softuerësh janë dhe si janë instaluar dhe se vetëm BIA, e cila zotëron dhe i instalon.
Shabiq thekson se nuk mendon se një marrëdhënie e tillë mes prokurorisë dhe BIA-s është “normale”.
Një mungesë e tillë e informacionit nga ana e autoriteteve gjyqësore, veçanërisht duke pasur parasysh se aplikimi i një softueri të tillë nënkupton grumbullim praktikisht të pakufizuar të të dhënave të ruajtura në një pajisje celulare, është shumë shqetësuese. “Nuk bëhet fjalë vetëm për përpunimin e të dhënave të krijuara pas fillimit të përgjimeve sekrete, por edhe për të dhënat e krijuara më parë, si dhe për faktin se ky lloj spiunimi mund të cenojë seriozisht privatësinë e personave të pafajshëm që kanë qenë në kontakt me i dyshuar”, vlerëson Shabiq.
