Sipas Raporti i publikuar sot nga organizata Freedom House, Serbia është më keq se vitin e kaluar.
“Në dhjetor, koalicioni i udhëhequr nga SNS fitoi një shumicë absolute të vendeve në parlament pas zgjedhjeve të parakohshme parlamentare dhe lokale të shënuara nga raporte të besueshme për parregullsi. Pas zgjedhjeve, protestat masive u rishfaqën në Beograd, ku demonstruesit denoncuan mashtrimin dhe manipulimin e supozuar dhe u futën në çështja e rezultateve përfundimtare të garës”, thuhet në pjesën hyrëse të raportit që i referohet Serbisë dhe shtohet se Serbia i përket grupit të vendeve të vendeve “pjesërisht të lira” dhe se ka rënë për tre pikë.
Freedom House deklaroi se vëzhguesit vendorë dhe ndërkombëtarë raportuan parregullsi të shumta gjatë fushatës dhe ditën e zgjedhjeve.
“Gjatë fushatës, disa faktorë çuan në një mjedis elektoral të pabarabartë për kandidatët dhe ofruan avantazhe të panevojshme për SNS-në. Këto përfshijnë akses të lartë në media që u jepet partive qeverisëse, presion mbi punonjësit e sektorit publik dhe banorët e pafavorizuar socio-ekonomik për të mbështetur pushtetarët, abuzimin e burimet administrative dhe roli qendror i presidentit Vuçiq në zgjedhje, të cilat kontribuan në mjegullimin e kufijve mes shtetit dhe partisë SNS”, thuhet në raport.
Në ditën e zgjedhjeve, Zyra e Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) për Institucionet Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut (ODIHR) vuri në dukje një sërë çështjesh, duke përfshirë të metat procedurale në 39 përqind të vëzhgimeve, blerjen e votave, shkeljet e fshehtësisë së votimit dhe rastet e votimi në grup.
Ligjet zgjedhore korrespondojnë kryesisht me standardet ndërkombëtare, por aspektet e procesit zgjedhor janë të rregulluara dobët dhe zbatimi i rregullave ekzistuese është i mangët.
Eaporti shton se rregulloret e financimit të fushatës zbatohen dobët dhe nuk vendosin një kufi të përgjithshëm për fondet private të mbledhura dhe të shpenzuara nga partitë dhe kandidatët.
“SNS përdori taktika të ndryshme për të zvogëluar në mënyrë të padrejtë perspektivat zgjedhore të opozitës. Këto përfshijnë manipulimin e kohës së zgjedhjeve të parakohshme, ushtrimin e presionit mbi institucionet e pavarura shtetërore, rekrutimin e votuesve nga vendet fqinje dhe mobilizimin e burimeve publike për të mbështetur fushatat,” thuhet në raport.
Figura të opozitës janë përballur gjithashtu me ngacmime, frikësime, manipulime dhe dhunë në rritje vitet e fundit, duke rezultuar në shtypjen e përfaqësimit politik të partive opozitare në të gjitha nivelet.
Në rubrikën për lirinë e medias, thuhet se pavarësisht kuadrit ligjor që garanton lirinë e shtypit, liria e medias cenohet nga kërcënimi me padi apo kallëzim penal ndaj gazetarëve për vepra të tjera kriminale, mungesë transparence në pronësinë e medias, presion editorial nga politikanët dhe pronarët e mediave të lidhura politikisht.
Shtohet se ka presione dhe kërcënime të drejtpërdrejta ndaj gazetarëve si dhe një shkallë të lartë të autocensurës.
Mjedisi mediatik karakterizohet me propagandë ekstreme dhe manipulim të fakteve rreth temave të caktuara, duke përfshirë marrëdhëniet ndërmjet partive në pushtet dhe opozitës dhe marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
Debati është përgjithësisht i lirë dhe i gjallë, por një model hakmarrjeje ndaj kritikëve të lartë të qeverisë ka kontribuar në një mjedis gjithnjë e më armiqësor për shprehje të lirë dhe debat të hapur.
Kundërshtarët e perceptuar të qeverisë, duke përfshirë gazetarë, profesorë universiteti, udhëheqës të shoqërisë civile, të famshëm dhe qytetarë të thjeshtë, janë përballur me fushata shpifjesh në mediat pro-qeveritare, hetime penale dhe hakmarrje të tjera gjatë viteve të fundit, thuhet në raport, duke shtuar se zyrtarët e lartë të qeverisë rregullisht marrin pjesë në diskreditimin e figurave jopolitike bazuar në kritikat e tyre publike ndaj politikës së qeverisë.
Në seksionin e saj për gjyqësorin, Freedom House deklaroi se pavarësia e gjyqësorit është e kërcënuar nga ndikimi politik në emërimet gjyqësore dhe shumë gjyqtarë kanë raportuar se janë përballur me presion të jashtëm lidhur me vendimet e tyre.
Sipas raportit të këtij viti të organizatës Freedom House për vitin 2023, rënia e Serbisë është rënia më e madhe në Evropë në tërësi.
Liritë në Serbi janë në rënie për 10 vite radhazi, kështu që këtë vit Serbia është në vendin e 114 sipas listës së Freedom House.
