Njësitë si Brigada Veriore, Rojet e Urës dhe Mbrojtja Civile nuk janë formacione paraushtarake, por, mund të themi me siguri, forca qeveritare, d.m.th. forcat e shërbimeve të sigurisë dhe sigurisë të një vendi të caktuar, thotë Dean Xhebiq, komentues i sigurisë ushtarake dhe redaktor i portalit Arma.ba.
Ai thekson se armët e sekuestruara, si snajperët “Shigjeta e zezë” 12.7 mm të cilat i përdorin njësitet më elitare të Ushtrisë Serbe, është një nga argumentet më të pakundërshtueshme se kush qëndron në fakt pas stërvitjes, trajnimit dhe përgatitjes së një njësie të tillë.
Xhebiq aludon në deklaratën e presidentit serb Aleksandar Vuçiq se uniforma të tilla mund të bliheshin në tregun e zi, por, thekson ai, “pajisjet që kishin mund të bliheshin vetëm nga një tregtar shtetëror i armëve, në këtë rast ishte shteti i Serbisë”.
Ai shprehet se Wagner ofroi një lloj dekreti dhe paradigme të tillë që historia shtetërore mund të shndërrohet në një biznes, në të cilën biznesmeni kontrovers do të marrë mbi vete përgjegjësinë për menaxhimin e tij dhe në fakt do të zbatojë politikën shtetërore në një masë të madhe.
“Në këtë aspekt, është një lidhje mes Rusisë dhe këtij rasti, duke pasur parasysh se Milan Radoiçiq konsiderohej një nga biznesmenët me ndikim, shumë kontrovers në veri të Kosovës, ku absolutisht mund të themi se ishte Prigožin në miniaturë”.
Ai thekson se në të ardhmen do të shikojmë repriza të 24 shtatorit derisa, thotë ai, “të mos prishet ajo lidhje e krimit të organizuar dhe terrorizmit në Kosovë”.
Banjska, thekson ai, kishte dy qëllime dhe manastiri nuk u zgjodh rastësisht.
Qëllimi fillestar i operacionit, thotë ai, ishte “të shkaktonte një konflikt nga i cili do të përfitonte shumë Serbia në kombinimin e negociatave diplomatike të Brukselit dhe raundeve midis kryeministrit Albin Kurti dhe presidentit serb Aleksandar Vuçiq”.
Intervista e plotë për Geopost:
The Geopost: Jeni ndër komentuesit e parë ushtarakë dhe të sigurisë që identifikoni anëtarët e Brigadës Veriore si të dyshuarit kryesorë për sulmin terrorist në Kosovë në fund të shtatorit. A dihet kush e komandon këtë organizatë? A janë grupet paraushtarake, si në të kaluarën e luftës, çelësi për të shkaktuar konflikt në Serbi?
Xhebiq: Se sa janë këto njësi formacione paraushtarake, tregon lloji i armëve që disponojnë, i cili është ekskluzivisht në shërbim të njësive më elitare të një shteti të caktuar. Në këtë drejtim, njësitë si Brigada e Veriut, Rojet e Urës dhe Mbrojtja Civile nuk janë formacione paraushtarake, por përkundrazi, mund të themi me siguri, forca qeveritare, domethënë forca të shërbimeve të sigurisë të një vendi të caktuar.
Kur flasim për Brigadën Veriore, ajo është formuar, sipas informacioneve të deritanishme, në janar të vitit 2022. Ajo përbëhet nga të rinj vendas nga mosha 18 deri në 25 vjeç. Sipas të dhënave, bëhet fjalë për rreth 300 pjesëtarë të cilët u dërguan në malin e Kopaonikut në janar të vitit 2022, ku iu nënshtruan stërvitjes intensive për trajtimin e armëve të lehta, lëndëve plasëse të minave, antitank etj. Ato fonde që janë siguruar në malin e Kopaonikut në qytetin e Crna Gllavës janë siguruar nga ushtria serbe, edhe pse, sipas modelit të inteligjencës të mohimit të besueshëm, ne nuk do ta marrim kurrë atë lloj njohjeje.
Por, nëse shikoni armët që janë sekuestruar, shembulli më i mirë është sekuestrimi i pushkës ose snajperit kundër baterisë “Zastava M93” apo “Black Arrow” 12.7 mm. Prandaj, një snajper i tillë përdoret nga njësitet më elitare të ushtrisë serbe dhe ata janë të vetmit shfrytëzues të atij snajperi. Duket qartë, si një nga argumentet më të pakundërshtueshme, kush qëndron në fakt pas trajnimit dhe përgatitjes së një njësie të tillë.
Kur flasim në përgjithësi për përdorimin e njësive të tilla, si vend i përgjithshëm u bë Wagner, edhe pse Wagner i përkiste kategorisë së kompanive paraushtarake, pra kompanive private ushtarake, si një kompani, në kuptimin korporativ, një kompani e organizuar ushtarake që plotëson kërkesat e jashtme politike dhe të sigurisë të shtetit, në mënyrë që vetë shteti të mos hyjë në luftë dhe të zhvillojë si proxy luftëra në hapësirën kibernetike, por edhe në hapësirën e frontit, pra në fushën e konflikteve fizike të ulëta dhe të larta, edhe luftëra nëse dëshironi. Njësi të tilla janë të shkëlqyera për përdorim, duke pasur parsysh se nuk kanë flamur dhe si të tillë më së shpeshti u atribuohen banorëve vendas të një zone të caktuar dhe për këtë lirisht mund të themi se është një nga mënyrat më elegante të kryerjes së terrorizmit të organizuar, për arsye se synimet tuaja politike dhe të sigurisë përmbushen dhe askush nuk mund të drejtojë gishtin në flamurin tuaj dhe se ushtarët po luftojnë me uniforma unike që nuk kanë lidhje me vendin tuaj. Kështu ishte rasti në Banjskë, duke pasur parasysh se kishim uniforma të konfiskuara nga forcat e sigurisë së Kosovës, të cilat ishin unike. Pra, më lejoni të them, universale dhe, siç tha presidenti Vuçiq, mund të blihen në tregun e zi. Uniformat e tilla mund të bliheshin në tregun e zi, por pajisjet që kishin mund të bliheshin vetëm nga një tregtar shtetëror i armëve, në këtë rast ishte shteti i Serbisë.
The Geopost: Ju përmendët Wagnerin si model. Sa ndikim ka pasur Rusia në operacionin terrorist në Banjskë?
Xhebiq: Ndikimi i Rusisë duhet parë si një lloj ndikimi global. Gjegjësisht, me formimin e kompanisë private Wagner, e cila natyrisht nuk është kompania e parë ushtarake private në botë, ushtritë mercenare përmenden edhe nga Tukididi në “Luftërat e Peloponezit”. Prandaj, ajo është një dukuri e natyrshme e luftës si fenomen sociologjik dhe si e tillë nuk është asgjë e re, përveç se shtetizimi, sovranizimi, adoptimi i aparatit shtetëror nuk arriti në një shprehje të tillë siç ishte rasti me Vagnerin.
Pra, kemi rastin e Njësisë së Operacioneve Speciale, pra Beretave të Kuqe, të cilat janë formacione të njohura të Departamentit të Sigurisë Shtetërore të Serbisë, dhe të cilat brenda natës u zhytën në aparatin shtetëror, edhe pse ai ishte i përbërë nga njerëz që kishin një të kaluar kriminale, e cila kishte pas vetes një varg të tërë krimesh lufte, angazhime në luftëra për të cilat Serbia nuk ishte kurrë përgjegjëse si një nga pjesëmarrësit dhe një sërë aktivitetesh të tjera.
Në këtë drejtim, Wagner ofroi një model se si me formacione të vogla që kanë një nivel të lartë pajisjesh tekniko-teknologjike në fushën e teknologjisë, armë, armë kundërtanke, automjete, dronë… një sistem të tërë projeksioni të fuqisë multispektrale. Pra, nëse doni një operacion kibernetik, operacione të tipit fizik, nëse doni operacione të ruajtjes dhe sigurimit fizik të VIP-ave dhe vendndodhjeve që janë pjesë e infrastrukturës kritike, Wagner ofroi një lloj dekreti dhe paradigme të tillë që historia shtetërore mund të shndërrohet në një biznes, ku biznesmeni kontrovers do të marrë mbi vete përgjegjësinë për menaxhimin e tij dhe në fakt të zbatojë politikën shtetërore në një masë të madhe. Në këtë aspekt, është një lidhje mes Rusisë dhe këtij rasti, duke pasur parasysh se Milan Radoiçiq konsiderohej një nga biznesmenët me ndikim, shumë kontrovers në veri të Kosovës, ku, absolutisht mund të themi, ishte një Prigozhin në miniaturë.
The Geopost: Sa është probabiliteti që të shohim përsëritjen e 24 shtatorit?
Xhebiq: Përgjigja në pyetjen se a mund të presim një përsëritje të skenarit nga Banjskë në fakt është ofruar nga iniciatorët e operacioneve të tilla para datës 24, dhe disa ditë më vonë ka pasur një rast tjetër të bllokimit të disa operacioneve që janë shumë të shpeshta, kishim sërish kamionë dhe trungje. Do të vazhdojmë t’i kemi derisa të prishet lidhja e krimit të organizuar dhe terrorizmit në Kosovë. Pra, nëse i dëgjoni politologët, gazetarët, rojet e sigurisë nga Kosova, të gjithë janë të të njëjtit mendim se populli në veri të Kosovës është më se i zbutur dhe më se i gatshëm për të bashkëpunuar, bashkëjetuar dhe se llojet e tilla të turbulencat dhe trazirat e komplikojnë shumë funksionimin normal të jetës së tyre. Dhe çështja kryesore e sigurisë në Kosovë është çështja e krimit të organizuar. Grupi i mbledhur rreth Milan Radoiçiqit dhe Zvonko Veselinoviqit ka kthjellur e terruar në Kosovë. Mjafton vetëm të shikojmë videot nga bastisjet, lirisht mund të themi haciendat e Milan Radoiçiqit, dhe nëse e krahasojmë këtë lloj infrastrukture me fuqinë paguese të një personi mesatar në veri të Kosovës, do të na bëhet absolutisht e qartë se ky është një kompleks kriminal që është përfshirë edhe në terrorizmin shtetëror. Pra, ajo lidhje, ajo lidhje mes krimit të organizuar dhe terrorizmit e ndërlikon shumë çdo lloj operacioni që do të eliminonte grupe të tilla. Thjesht, niveli i tyre i integrimit në të gjitha çështjet shoqërore është i tillë që një operacion i tillë do të kërkonte një rikompozim të plotë, mund të themi lirisht, të strukturës politike të Kosovës, edhe pse është shumë e paqartë dhe shumë problematike nga aspekti i të dyja palëve të tryezës së bisedimeve dhe thjesht, pavarësisht nëse do të formohet apo jo një bashkësi e komunave serbe, krimi i organizuar në Kosovë do të mbetet si një lloj kontrolli. Beogradi zyrtar i vë nën putra të gjitha figurat e rëndësishme që mund të bëjnë një lloj mobilizimi të masave në Kosovë. Dhe ky është në fakt roli i Veselinoviçit dhe Radoiçiqit, të cilët në bazë të vuajtjeve të banorëve vendas ndërtuan një perandori që Pablo Escobar do ta kishte zili.
The Geopost: Në një analizë për agjencinë e Sarajevës Patria, keni paraqitur një tezë shumë interesante që duket se ka kaluar në radarin e publikut: manastiri i Banjskës nuk është i zgjedhur rastësisht dhe operacioni kishte objektivin e tij parësor dhe dytësor. Mund të na sqaroni?
Xhebiq: Operacioni që u krye në Banjskë është ai që në terminologjinë moderne ushtarake të sigurisë quhet ‘operacion me flamur të rremë’ ose një operacion me flamur të zi, d.m.th. një operacion i zëvendësimit të flamujve, një operacion nën flamur dhe uniforma false. Në këtë drejtim, operacioni kishte për qëllim krijimin e një klime në të cilën do të justifikohej mobilizimi i ushtrisë serbe dhe të gjitha agjencive të sigurisë. Në fakt u kërkua një casus belli. Kjo është arsyeja pse zgjedhja e manastirit të Banjskës nuk është e rastësishme. Natyrisht, është shumë e rëndësishme të theksohet se planifikimi i operacioneve të tilla – duke përfshirë disa muaj analiza, zbulim, vlerësime – janë thjesht procedura operative të standardizuara që vendosen në vetë planifikimin e operacionit dhe përpiqen të mbulojnë çdo aspekt të zhvillimin e ngjarjeve. Natyrisht, është shumë autentike për manastirin e Banjskës që gjatë sulmit, pelegrinët nga Vojvodina qëndruan në të dhe u grabitën. Është shumë e pazakontë që të gjitha mediat në rajon e kapërcejnë këtë fakt edhe pse fillimisht doli si lajm se pelegrinët ishin grabitur. Pra, nëse ndjekim një sekuencë logjike, pelegrinët në manastirin ortodoks janë grabitur nga anëtarë të një organizate terroriste që, pa dyshim, zbaton politikën shtetërore të Serbisë. Pra, një rrethanë shumë konfuze më të paktën. Natyrisht, gjithashtu, ajo që thumboi veshët ishte se asnjë prej pelegrinëve nuk foli për mediat, por atë lloj komunikimi krize, pra vetëkomunikimi pas ngjarjes, e merrte një prift. Prandaj, kjo tregon se operacioni në fakt kishte dy objektiva – parësor dhe dytësor. Qëllimi primar i operacionit në Banjskë ishte krijimi i kushteve për përshkallëzimin e konfliktit në Kosovë dhe me këtë diskualifikimi i përhershëm i palës kosovare, e cila në atë skenar, pra terroristët e ardhur në Banjskë do të visheshin me uniformat e Kosovës, forcat e sigurisë, duke folur rrjedhshëm gjuhën shqipe, gjë që absolutisht nuk është problem për njerëzit që jetojnë edhe në veri, krijohet përshtypja se kisha në fakt ishte sulmuar nga kriminelë që ishin ndarë nga komanda ose thjesht të udhëzuar nga autoritetet e Kosovës dhe të cilët i sulmuan pelegrinët në manastir. Mund ta imagjinoni se çfarë lloj volanti propagandistik mediatik do të krijonte nëse do të dilte në publik një foto e të vrarëve apo të plagosurve ose, në ekstrem, mjafton të thuash të keqtrajtuar, ortodoksë, që ndodhen në një manastir ortodoks. Kjo ishte pjesa e parë e gjithë operacionit, i cili dështoi vetëm për shkak të përplasjes së patrullës së policisë së Kosovës, në të cilën pas aktivizimit të mjetit shpërthyes mbeti i vrarë edhe polici (Afrim) Bunjaku.
Qëllimi i dytë, d.m.th., qëllimi dytësor ishte sigurisht të trembeshin grupet që në veri të Serbisë, konkretisht në Vojvodinë dhe akoma më konkretisht në Novi Sad, janë absolutisht të pakënaqur me politikën e udhëhequr nga SNS e Vuçiqit, pra një oktapod i tërë patrimonial që sundon Serbinë e sotme në atë botë kriminogjene dhe pikërisht në bazë të asaj strukture kriminogjene është e mundur të kryhen me sukses operacione të tilla, duke qenë se qeveria ka krijuar një lidhje të fortë, pra një kupolë të fortë me krimin e organizuar dhe njerëz nga nëntoka. Në këtë drejtim, frikësimi i pelegrinëve nga veriu, gjegjësisht nga Vojvodina, do të nënkuptonte edhe përcjelljen e një mesazhi për ato grupe, në mënyrë që ata të kuptojnë në mënyrë delikate se si duket kur i kthejnë shpinën shtetit, konkretisht, regjimit të Aleksandar Vuçiqit. Pra, qëllimi i operacionit ishte frikësimi i brendshëm dhe i jashtëm, nëse mund të themi kështu, duke qenë se qëllimi fillestar ishte provokimi i një konflikti i cili, në këtë kombinim të negociatave dhe raundeve diplomatike të Brukselit ndërmjet kryeministrit Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë Aleksandar Vuçiq e favorizoi shumë Serbinë.
