Anëtarët e Parlamentit Evropian hartuan Rezolutën për Serbinë, e cila pasoi zgjedhjet që shumë vëzhgues ndërkombëtarë i vlerësuan si të parregullta. Në një raport prej 14 pikash, ata kanë paraqitur dallaveret dhe parregullsitë që kanë përcjellë zgjedhjet e fundit në Serbi.
Mes tjerash, raporti vë në dukje me shqetësim serioz provat e shumta të mbledhura nga vëzhguesit ndërkombëtarë dhe vendas që tregojnë aktivitete të paligjshme që çuan në dhe gjatë ditës së zgjedhjeve që ndryshuan rezultatin e zgjedhjeve, ndikuan në mënyrë kritike në rezultatet e zgjedhjeve veçanërisht për qytetin e Beogradit dhe dëmtuan seriozisht legjitimitetin e zgjedhjet parlamentare.
Gjithashtu, PE i bën thirrje Komisionit Evropian të nisë një iniciativë për dërgimin e një misioni ekspertësh në Serbi, i cili mund të përfshijë ekspertë nga OSBE/ODIHR, Komisioni i Venecias dhe Këshilli i Evropës, në mënyrë që të vlerësohet situata me zgjedhjet e fundit dhe zhvillimet paszgjedhore atje.
Nova sjell projekt-Rezolutën në tërësi:
1.Parlamenti Evropian shpreh keqardhjen që zgjedhjet parlamentare dhe lokale serbe të mbajtura më 17 dhjetor 2023 devijuan nga standardet ndërkombëtare dhe angazhimet serbe për zgjedhje të lira dhe të ndershme për shkak të abuzimit të vazhdueshëm dhe sistematik të institucioneve dhe mediave nga zyrtarët për të përfituar një avantazh të padrejtë dhe të pajustifikuar, beson se këto zgjedhje nuk mund të konsiderohen të lira dhe të ndershme; është i alarmuar nga shkalla e përhapur dhe sistematike e mashtrimit që kërcënoi integritetin e zgjedhjeve në Serbi.
2. Vë në dukje se MVZ-ja vuri në dukje se dita e zgjedhjeve kaloi pa probleme, por se ajo u shënua nga mangësi të shumta procedurale, duke përfshirë zbatimin e paqëndrueshëm të masave mbrojtëse gjatë votimit dhe numërimit, rastet e shpeshta të mbipopullimit, shkeljet e fshehtësisë së votimit, dhe raste të shumta të votimit në grup; (PPE 1) shpreh shqetësimin e tij serioz për ato parregullsi dhe mjedisin e përgjithshëm zgjedhor, i cili ra shumë nën standardet e pritura për një vend kandidat për në BE, u kujton autoriteteve serbe se funksionimi i duhur i institucioneve demokratike të Serbisë është në bazë të procesit të pranimit të Serbisë në BE dhe metodologjisë së anëtarësimit në BE.
3. Vë në dukje me shqetësim serioz provat e shumta të mbledhura nga vëzhguesit ndërkombëtarë dhe vendas që tregojnë aktivitete të paligjshme që çuan në dhe gjatë ditës së zgjedhjeve që ndryshuan rezultatin e zgjedhjeve, ndikuan në mënyrë kritike në rezultatet e zgjedhjeve veçanërisht për qytetin e Beogradit dhe dëmtuan seriozisht legjitimitetin e zgjedhjet parlamentare
4. Kërkon një hetim ndërkombëtar të pavarur nga ekspertë dhe institucione të respektuara juridike ndërkombëtare për parregullsitë e zgjedhjeve parlamentare, provinciale dhe lokale, me referencë të veçantë për zgjedhjet për Kuvendin e Qytetit të Beogradit, si akuza të caktuara, përfshirë ato që lidhen me migrimin e organizuar të votuesve në nivel lokal, tejkalojnë kornizat e përfshira në raportet e OSBE/ODIHR, thekson se rezultatet e këtij hetimi duhet t’i raportohen Parlamentit Evropian; mbështet vendosjen e shpejtë të një misioni faktmbledhës ad hoc në Serbi si pjesë e këtij hetimi ndërkombëtar, me pjesëmarrjen e Parlamentit Evropian;
5. Parlamenti Evropian i bën thirrje Komisionit Evropian të nisë një iniciativë për dërgimin e një misioni ekspertësh në Serbi, i cili mund të përfshijë ekspertë nga OSBE/ODIHR, Komisioni i Venecias dhe Këshilli i Evropës, në mënyrë që të vlerësohet situata me zgjedhjet e fundit dhe zhvillimet paszgjedhore në përpjekje për të ofruar parakushte për vendosjen e dialogut të nevojshëm social që do të çonte në rivendosjen e besimit të publikut në institucione dhe vlerësimin dhe zgjidhjen e çështjeve sistematike të sundimit të ligjit në Serbi, bazuar në “raportet e Priebe” për sundimin e ligjit në Maqedoninë e Veriut dhe Bosnje-Hercegovinë.
6. PE shpreh keqardhje për mungesën e përgjigjes institucionale ndaj dyshimeve serioze për përfshirjen e zyrtarëve aktualë në manipulime dhe abuzime zgjedhore, gjë që ruan pandëshkueshmërinë dhe siguron vazhdimësinë e kësaj praktike; vërejmë me shqetësim se disa nga parregullsitë zgjedhore që çuan në zgjedhjet në dhjetor 2023 paraqesin aktivitete të mundshme kriminale sipas ligjit dhe Kushtetutës së Serbisë; theksojmë se kjo praktikë do të vazhdojë të cenojë besimin në proceset dhe institucionet zgjedhore në Serbi, nëse lejohet të vazhdojë pa asnjë pasojë, duke penguar në mënyrë të pakthyeshme qeverisjen demokratike dhe integrimin e mëtejshëm evropian; theksojmë rëndësinë e një hetimi të plotë të të gjitha ankesave në lidhje me zgjedhjet, përfshirë kërkesën e fundit të paraqitur në Gjykatën Kushtetuese për anulimin e zgjedhjeve për Kuvendin e Qytetit të Beogradit më 17 dhjetor 2023 nga koalicioni “Serbia kundër dhunës”.
7. Dënojmë mungesën e rezultateve në ndjekjen dhe sanksionimin e veprave penale në zgjedhje, përfshirë akuzat e rënda për manipulim të paligjshëm të listës së zgjedhësve dhe të drejtave të votës, presionit dhe frikësimit të qytetarëve dhe kandidatëve për zgjedhje, rastet e korrupsionit, falsifikimit të qytetarëve. nënshkrimet, klientelizmi, keqpërdorimi i paligjshëm dhe i paligjshëm i të dhënave të qytetarëve, shpërdorimi i pozitës shtetërore dhe mungesa e mekanizmave efektivë për të parandaluar që pushtetarët të përfitojnë një avantazh të padrejtë institucional në zgjedhje;
8. U bëjmë thirrje autoriteteve serbe që të hetojnë, ndjekin penalisht dhe nxjerrin para drejtësisë përgjegjësit për veprat kriminale gjatë zgjedhjeve dhe sulmet ndaj studentëve.
9. PE dënon sulmet nga zyrtarët qeveritarë, veçanërisht kryeministrja Ana Brnabiq dhe presidenti Aleksandar Vuçiç, ndaj vëzhguesve të zgjedhjeve, duke përfshirë anëtarët e Parlamentit Evropian, dhe bën thirrje për kthim në diskurset respektuese dhe konstruktive, duke theksuar rëndësinë e respektit të ndërsjellë në vendet demokratike. procesi; PE është thellësisht i shqetësuar për përpjekjet për të diskredituar dhe frikësuar vëzhguesit; u bëjmë thirrje autoriteteve serbe që të ndërmarrin të gjitha hapat e nevojshëm për të shmangur çdo fushatë të mëtejshme dezinformimi kundër vëzhguesve të zgjedhjeve dhe për të krijuar kushte që u mundësojnë vëzhguesve vendas dhe ndërkombëtarë të kryejnë punën e tyre në mënyrë efektive, për t’i mbrojtur ata nga çdo dhunë, kërcënim, hakmarrje, e dëmshme. diskriminimi, presioni ose çdo veprim tjetër arbitrar si pasojë e ushtrimit legjitim të të drejtave dhe lirive të tyre;
10. U bëjmë thirrje autoriteteve serbe që të ofrojnë zgjidhje institucionale për tejkalimin e problemeve aktuale; ne bëjmë thirrje për funksionimin e duhur të parlamentit dhe qeverisë, pa një cikël të vazhdueshëm fushatash dhe zgjedhje të shpeshta speciale.
11. U bën thirrje autoriteteve serbe që të kthejnë besimin e elektoratit në të gjithë procesin, të mundësojnë transparencë të plotë të procedurave zgjedhore dhe të sigurojnë llogaridhënien e autoriteteve që zhvillojnë zgjedhjet ose ndërhyjnë në to; u bëjmë thirrje autoriteteve serbe që të bashkëpunojnë plotësisht dhe në thelb me OSBE/ODIHR, Bashkimin Evropian dhe Këshillin e Evropës dhe të mundësojnë një proces gjithëpërfshirës në sigurimin e të drejtave dhe lirive zgjedhore, institucioneve dhe proceseve, me pjesëmarrjen e vëzhguesve vendas të zgjedhjeve dhe Partitë politike;
12. Vëmë re me shqetësim se Serbia nuk ka zbatuar shumë rekomandime të kahershme të OSBE/ODIHR-it për çështjet kryesore të procesit zgjedhor, pavarësisht se është thirrur vazhdimisht për ta bërë këtë, duke përfshirë edhe Komisionin Evropian; vumë në dukje ndryshimet e fundit që trajtuan në mënyrë selektive disa nga rekomandimet e mëparshme të ODIHR dhe Komisionit të Venecias, veçanërisht ato që lidhen me kuadrin ligjor për financimin e fushatave zgjedhore.
13. Ne u bëjmë thirrje autoriteteve serbe që të zbatojnë plotësisht rekomandimet e kahershme të OSBE/ODIHR dhe Komisionit të Venecias pa vonesa të mëtejshme; Ne mirëpresim raportin përfundimtar të ODIHR-it dhe i bëjmë thirrje Serbisë që të zbatojë rekomandimet nga Opinioni i Përbashkët i Komisionit të Venecias nga dhjetori 2022 mbi kuadrin kushtetues dhe ligjor që rregullon funksionimin e institucioneve demokratike në Serbi, veçanërisht për aksesin e kandidatëve konkurrues në media, duke rritur transparencën dhe përgjegjësinë në financimin e fushatës. Ky rekomandim i referohet edhe masave për të shtypur presionin ndaj votuesve, keqpërdorimin e burimeve administrative, të cilat duhet të zbatohen në konsultim me OShC-të ekspertë shumë përpara zgjedhjeve të ardhshme, për të parandaluar parregullsi dhe mashtrime të reja dhe për të garantuar funksionimin demokratik të vendit.
14. Ne i bëjmë thirrje Serbisë që të zbatojë rekomandimin e kahershëm të ODIHR dhe Komisionit të Venecias për të kryer një rishikim gjithëpërfshirës të Listës së Unifikuar të Votuesve për të adresuar shqetësimet e saktësisë, duke përfshirë pretendimet për migrimin e votuesve dhe regjistrimet e vdekjeve; PE është i shqetësuar nga pretendimet se Lista e Unifikuar e Votuesve ka regjistruar tashmë një rritje të konsiderueshme të votuesve në qytetet ku zgjedhjet lokale do të mbahen më vonë në 2024.
